Σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη θεραπειών αντιμετώπισης της νόσου Αλτσχάιμερ πραγματοποίησαν αμερικανοί νευροεπιστήμονες, οι οποίοι κατάφεραν να καλλιεργήσουν στο εργαστήριο ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα βρισκόμενα σε όλα τα στάδια της νόσου.

Χρησιμοποιώντας ένα πρωτοποριακό σύστημα κυτταρικής καλλιέργειας που αποκαλείται “Αλτσχάιμερ σε τρυβλίο” οι επιστήμονες κατάφεραν να μελετήσουν την εξέλιξη της νόσου σε πραγματικό χρόνο, μια ευκαιρία που δεν έχουν με τους ασθενείς, καθώς μελετούν τους εγκεφάλους τους όταν πλέον είναι νεκροί.

Παρότι το τρυβλίο δεν προσομοιώνει συνολικά την κατάσταση που επικρατεί στον εγκέφαλο, καθώς δεν διαθέτει ορισμένα βασικά συστατικά (π.χ. ανοσοποιητικά κύτταρα), η ανάπτυξή του συνιστά μεγάλη πρόοδο σε σχέση με τη μελέτη εγκεφάλων ποντικιών.

«Πρόκειται για ένα γιγάντιο βήμα προόδου, το οποίο μπορεί να επιταχύνει δραματικά τις δοκιμές νέων φαρμάκων», τόνισε ο ειδικευμένος στη νόσο Αλτσχάιμερ ερευνητής δρ Π. Μουράλι Ντοραϊσγουάμι του Πανεπιστημίου Ντιουκ. Εξίσου ενθουσιασμένοι δήλωσαν άλλοι επιστήμονες από το επίτευγμα, που θα διευκολύνει πλέον σημαντικά τη δουλειά τους.

Η νέα ανακάλυψη -που επιβεβαίωσε την επικρατούσα υπόθεση ότι το Αλτσχάιμερ προκαλείται από την υπερβολική εναπόθεση πρωτεΐνης βήτα-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο- θα επιτρέψει την εξοικονόμηση πόρων (χρόνου και χρημάτων) για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

—Η ανακάλυψη

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τους Ρούντολφ Τάντζι και Ντου Γέον Κιμ του Γενικού Νοσοκομείου της Μασσαχουσσέτης, αρχικά χρησιμοποίησαν εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, τα οποία, όταν τα καλλιέργησαν μαζί με ορισμένες χημικές ουσίες, τα μετέτρεψαν σε νευρώνες εγκεφάλου. Στη συνέχεια, εισήγαγαν σε αυτά τα εγκεφαλικά κύτταρα γονίδια που προκαλούν Αλτσχάιμερ και τα καλλιέργησαν ξανά σε εργαστηριακούς δίσκους καλλιέργειας (τρυβλία).

Ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα μπόρεσαν να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της νόσου όπως αυτή αποτυπώνεται στην κατάσταση των κυττάρων.

Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι πράγματι η εναπόθεση του βήτα-αμυλοειδούς αρκεί για να πυροδοτήσει τη δημιουργία καταστροφικών πλακών που νεκρώνουν τους νευρώνες και προκαλούν διάχυτη εγκεφαλική φλεγμονή, με συνέπεια τον μαζικό θάνατο των κυττάρων του εγκεφάλου.

«Η δοκιμή νέων φαρμάκων σε ποντίκια παίρνει πάνω από ένα έτος και είναι πολύ δαπανηρή. Με το νέο τρισδιάστατο μοντέλο μας, μπορούμε πλέον να ελέγχουμε εκατοντάδες χιλιάδες φάρμακα σε λίγους μήνες, χωρίς καν να χρησιμοποιούμε ζώα», δήλωσε ο Τάντζι.

Μάλιστα, η τεχνική με το τρυβλίο μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες νευροεκφυλιστικές διαταραχές και να οδηγήσει σε ταχύτερη, οικονομικότερη και κυρίως καλύτερα στοχευμένη στη φυσιολογία του ανθρώπου ανάπτυξη φαρμάκων.

Ήδη, οι ερευνητές δοκιμάζουν στο τρυβλίο την αποτελεσματικότητα 1.200 φαρμάκων που κυκλοφορούν στο εμπόριο και ακόμα 5.000 σκευασμάτων που βρίσκονται στη φάση των δοκιμών. Η επιτάχυνση της διαδικασίας σε σύγκριση με τη χρήση πειραματόζωων-ποντικιών (πέρα από τις ηθικές προεκτάσεις του θέματος) είναι προφανής.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

econews