Νέοι κανόνες για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου χαβιαριού.

Νέοι κανόνες της ΕΕ θα συμβάλλουν στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου χαβιαριού, αποτέλεσμα του οποίου είναι η σοβαρή μείωση των πληθυσμών οξυρρύγχου στην Κασπία Θάλασσα. Οι κανόνες αυτοί βρίσκονται στο επίκεντρο ενός νέου κανονισμού που μόλις εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με βάση τους κανόνες, όλες οι κονσέρβες χαβιαριού που εισάγονται, εξάγονται ή διατίθενται στο εμπόριο στην ΕΕ πρέπει να φέρουν εδική ετικέτα όπου πιστοποιείται ότι πρόκειται για χαβιάρι που προέρχεται από νόμιμη πηγή. Όλες οι μονάδες ανασυσκευασίας χαβιαριού πρέπει να διαθέτουν σχετική άδεια. ¶λλες διατάξεις αποσκοπούν στην απλούστευση των διαδικασιών για τα ζώα συντροφιάς που περιλαμβάνονται στον κατάλογο CITES και στέλνονται έξω από την ΕΕ. Ο νέος κανονισμός της Επιτροπής βελτιώνει, απλουστεύει και αντικαθιστά υπάρχοντα κανονισμό, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου. Σε λίγες εβδομάδες θα καταστεί δεσμευτικός για όλα τα κράτη μέλη.

«Η ΕΕ είναι η πρώτη μεγάλη αγορά για το χαβιάρι, η οποία θα θέσει σε εφαρμογή τους νέους διεθνώς συμφωνημένους κανόνες για την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου χαβιαριού», δήλωσε ο κ. Σταύρος Δήμας, Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον. «Το παράνομο εμπόριο και η λαθραλιεία στην Κασπία Θάλασσα φαίνεται να έχουν λάβει τεράστιες διαστάσεις. Οι νέοι κανόνες της ΕΕ αναμένεται να συμβάλλουν στον περιορισμό του φαινομένου αυτού και στην εξασφάλιση της επιβίωσης των άγριων πληθυσμών οξυρρύγχου. Παροτρύνω τις άλλες καταναλώτριες χώρες να θεσπίσουν ανάλογα μέτρα σύντομα.»

Οι νέοι κανόνες για το εμπόριο χαβιαριού
Με τους νέους κανόνες γίνεται πράξη το παγκόσμιο σύστημα επισήμανσης του χαβιαριού, το οποίο καθιερώθηκε βάσει της σύμβασης για το διεθνές εμπόριο των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση (CITES), του 1975, για την αντιμετώπιση της μείωσης των πληθυσμών οξυρρύγχου στην Κασπία Θάλασσα. Ενώ ο κανονισμός της Επιτροπής που ισχύει από το 2001 απαιτεί την επισήμανση όλων των μεγάλων δοχείων [1] χαβιαριού εισαγόμενου στην ΕΕ, ο νέος κανονισμός προβλέπει ότι όλα τα δοχεία που περιέχουν χαβιάρι, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους και από το εάν πρόκειται για εισαγόμενο, ανασυσκευασμένο ή προοριζόμενο για εξαγωγή χαβιάρι, πρέπει να φέρουν ειδική ετικέτα στην οποία να αναγράφεται η πηγή του χαβιαριού και το έτος εσοδείας. Επιπλέον, όλες οι μονάδες ανασυσκευασίας χαβιαριού της ΕΕ οφείλουν να διαθέτουν σχετική άδεια και να είναι καταχωρημένες σε μητρώα. Η εφαρμογή του νέου συστήματος επισήμανσης αναμένεται να συμβάλλει στον περιορισμό του παράνομου εμπορίου και, κατά συνέπεια, της παράνομης συγκομιδής.

Το σύστημα επισήμανσης χαβιαριού της CITES συμπληρώνει τους κανόνες CITES που ισχύουν για τις εξαγωγικές χώρες, οι οποίες οφείλουν να συμφωνούν μεταξύ τους για τα ετήσια αλιεύματα και τις εξαγωγικές ποσοστώσεις, με βάση επιστημονικές εκτιμήσεις των αποθεμάτων.
Τον Ιούνιο, η Επιτροπή θα φιλοξενήσει στις Βρυξέλλες ημερίδα στην οποία θα συμμετάσχουν όλα τα κράτη που καταναλώνουν και εξάγουν χαβιάρι, για να συζητήσουν τρόπους καταπολέμησης της λαθραλιείας και του παράνομου εμπορίου.

Παράνομο εμπόριο χαβιαριού
Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας χαβιαριού παγκοσμίως. Από το 1998 έως το 2003, η ΕΕ εισήγαγε νομίμως 550 τόνους χαβιαριού, το οποίο αντιστοιχεί σε 46% του συνόλου των παγκόσμιων συναλλαγών (1.205 τόνοι). Η Ρωσία και το Ιράν είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς προς την ΕΕ.
Δεν είναι γνωστές οι πραγματικές ποσότητες που διακινούνται παρανόμως, αλλά εκτιμάται ότι αυτές είναι σημαντικές. Μεταξύ 2000 και 2005, από τις αρμόδιες αρχές κατασχέθηκε στην ΕΕ παράνομο χαβιάρι ποσότητας άνω των 12 τόνων. Η γραμματεία CITES, στο πλαίσιο των εργασιών της για την επιβολή και την εκτίμηση της εφαρμογής της σύμβασης στις χώρες της Κασπίας Θάλασσας, πληροφορήθηκε από διάφορες πηγές ότι η λαθραλιεία υπερβαίνει κατά πολύ την νόμιμη συγκομιδή. Σε ορισμένες περιοχές πιστεύεται ότι για κάθε ψάρι που αλιεύεται νομίμως από αλιείς που κατέχουν σχετική άδεια, 5 έως 10 ψάρια αλιεύονται από λαθραλιείς.

Νέες διατάξεις για τα ταξίδια ζώων συντροφιάς
Ο νέος κανονισμός, ο οποίος ευθυγραμμίζεται με τις αποφάσεις CITES, εισάγει επίσης νέες διατάξεις για τη διευκόλυνση των ταξιδιών ζώων συντροφιάς εκτραφέντων σε αιχμαλωσία, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο CITES – όπως τα εγγεγραμμένα είδη παπαγάλων, ερπετών, λεοπάρδαλης, χελώνας και άλλα εγγεγραμμένα ζώα – και των περιοδευουσών εκθέσεων, όπως τα τσίρκα. Δεν απαιτείται πλέον υποβολή αίτησης για νέα άδεια εισαγωγής ή εξαγωγής σε κάθε διέλευση συνόρων. Οι κάτοχοι ζώων συντροφιάς θα μπορούν πλέον να ζητούν στη χώρα διαμονής τους πιστοποιητικό που θα τους επιτρέπει πολλαπλές διελεύσεις συνόρων εκτός της ΕΕ.

Ιστορικό
Ο νέος κανονισμός δεν χρειάζεται να εκδοθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δεδομένου ότι εγκρίθηκε με την διαδικασία επιτροπής. Θα αρχίσει να ισχύει την 20ή ημέρα από την δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, δηλαδή εντός του επομένου δεκαπενθημέρου. Θα είναι δεσμευτικός και άμεσα εφαρμόσιμος σε όλα τα κράτη μέλη.
Περιλαμβάνει όλες τις διατάξεις του ισχύοντος κανονισμού ((ΕΚ) αριθ 1808/2001), τον οποίο και αντικαθιστά. Ωστόσο, όλες αυτές οι διατάξεις έχουν αναδιατυπωθεί ώστε να γίνει πιο κατανοητός ο κανονισμός και να διευκολυνθεί η εφαρμογή του, όπως προβλέπει η πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας.
Τόσο ο προηγούμενος όσο και ο νέος κανονισμός είναι εκτελεστικοί κανονισμοί και δεν θίγουν τον βασικό κανονισμό για την εφαρμογή της CITES στην ΕΕ ((Κανονισμός (EΚ) 338/97), ο οποίος σε πολλά σημεία είναι αυστηρότερος από τη σύμβαση CITES.

Η σύμβαση CITES ρυθμίζει τις εισαγωγές και εξαγωγές 33.000 ειδών ζώων και φυτών. Η εμπορία περίπου 900 πλέον απειλούμενων ειδών (προσάρτημα I) απαγορεύεται, ενώ ελέγχεται μέσω συστήματος αδείας η εμπορία 32.600 ακόμη ειδών που κινδυνεύουν (προσάρτημα II). Το προσάρτημα III περιλαμβάνει 300 είδη τα οποία προστατεύονται σε μία τουλάχιστον χώρα που επιθυμεί τον έλεγχο του εμπορίου τους.
Από το 1998, τα περισσότερα είδη οξυρρύγχου και πολύδοντος, συμπεριλαμβανομένου του Beluga Huso huso, περιλαμβάνονται στο προσάρτημα ΙΙ. Η θέσπιση του παγκοσμίου συστήματος επισήμανσης του χαβιαριού συμφωνήθηκε από τα μέρη της σύμβασης CITES το 2000 και το 2002. Η σύμβαση αριθμεί σήμερα 169 συμβαλλόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ.

Περισσότερες πληροφορίες για την εφαρμογή της CITES στην ΕΕ διατίθενται στο δικτυακό τόπο:
http://www.europa.eu.int/comm/environment/cites/home_en.htm

[1] Κονσέρβες χαβιαριού βάρους άνω των 250 γραμμαρίων και για μικρότερες κονσέρβες απαιτείται επισήμανση μόνο των κουτιών τους.