Δημοσιεύθηκε η 1η Εθνική Έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 4 της Οδηγίας 2003/30/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης βιοκαυσίμων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων για τις μεταφορές στην Ελλάδα για την περίοδο 2005-2010. Μια εκτεταμένη περιληψή της όπως δημοσιεύθηκε στο επίσημο site του Υπουργείου Ανάπτυξης παρουσιάζεται ακολούθως.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ
1ης Εθνικής Έκθεσης σύμφωνα με το άρθρο 4 της Οδηγίας 2003/30/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης βιοκαυσίμων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων για τις μεταφορές στην Ελλάδα για την περίοδο 2005-2010.
Η Οδηγία 2003/30/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8ης Μαΐου 2003 στοχεύει στην προαγωγή της χρήσης βιοκαυσίμων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων προς αντικατάσταση του πετρελαίου ντήζελ ή της βενζίνης στις μεταφορές σε κάθε Κράτος Μέλος, προκειμένου να συμβάλει στην ικανοποίηση των δεσμεύσεων του πρωτοκόλλου του Κιότο σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές, τη φιλική προς το περιβάλλον ασφάλεια του εφοδιασμού και την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Στα πλαίσια αυτής της αρχής τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι μια ελάχιστη αναλογία βιοκαυσίμων και άλλων ανανεώσιμων καυσίμων διατίθεται στις αγορές τους και καθορίζουν εθνικούς ενδεικτικούς στόχους.
Η Οδηγία καθορίζει τιμή αναφοράς για τους στόχους αυτούς έως τις 31-12-2005 το 2% βάσει του ενεργειακού περιεχομένου επί του συνόλου της βενζίνης και του πετρελαίου ντήζελ που διατίθεται προς χρήση στις μεταφορές. Έως τις 31-12-2010 το ποσοστό αυτό θα πρέπει να έχει ανέλθει σε 5,75%.
Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 4 της Οδηγίας, τα Κράτη Μέλη πρέπει να υποβάλλουν πριν την 1η Ιουλίου κάθε έτους Έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν για την προώθηση της χρήσης των βιοκαυσίμων προς αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων στις μεταφορές, τους εθνικούς πόρους (resources) που διατέθηκαν για την παραγωγή βιομάζας για ενεργειακές χρήσεις εκτός των μεταφορών και τις συνολικές πωλήσεις καυσίμων για τις μεταφορές και το μερίδιο των βιοκαυσίμων – αυτούσιων ή αναμεμειγμένων – που διατέθηκαν στην αγορά, κατά το προηγούμενο έτος, αναφέροντας και τυχόν έκτακτα περιστατικά που έχουν επηρεάσει την εμπορία βιοκαυσίμων στη χώρα. Στην πρώτη Έκθεση τα Κράτη Μέλη επισημαίνουν το επίπεδο των εθνικών ενδεικτικών τους στόχων για την πρώτη φάση, ενώ στην Έκθεση που καλύπτει το έτος 2006 επισημαίνουν το επίπεδο των εθνικών ενδεικτικών τους στόχων για τη δεύτερη φάση.
Με σκοπό την ενσωμάτωση της εν λόγω Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο μέχρι τις 31-12- 2004, έτσι ώστε τα βιοκαύσιμα ή άλλα ανανεώσιμα καύσιμα να εισαχθούν στην ελληνική αγορά καυσίμων μεταφορών, η αρμόδια Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας του Υπουργείου Ανάπτυξης συνεπικουρούμενη από το Εργαστήριο Καυσίμων και Λιπαντικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ξεκίνησε σειρά επαφών με όλους τους εγχώρια εμπλεκόμενους στον τομέα καυσίμων/βιοκαυσίμων (Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γενικό Χημείο του Κράτους, ΕΛ.ΠΕ., ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών, εταιρείες παραγωγής βιοκαυσίμων – υπάρχουσες ή ενδιαφερόμενες, κ.α.), καθώς και τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και ειδικούς στον τομέα βιοκαυσίμων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Τα Κύρια σημεία που προέκυψαν από την παραπάνω διαδικασία είναι τα ακόλουθα:
– Μεταξύ των πιθανών βιοκαυσίμων που απαριθμούνται στην Οδηγία 2003/30/ΕΚ, τα προσφορότερα για την Ελλάδα είναι το βιοντήζελ και η βιοαιθανόλη.
– Το βιοντήζελ δεν παρουσιάζει τεχνικές δυσχέρειες κατά τη διαχείρισή του, οπότε μπορεί να διατεθεί χωρίς προβλήματα μέσω της υπάρχουσας υποδομής της αγοράς ντήζελ κίνησης. Σε πρώτη φάση θα αναμιγνύεται στα διυλιστήρια με το ντήζελ κίνησης σε ποσοστό μέχρι 5% κατ’ όγκο (όπως προβλέπει και ο υπό θέσπιση τεχνικός κανονισμός ΕΝ 590:2004) και θα διατίθεται από το υπάρχον κανάλι διανομής ντήζελ κίνησης.
– Αντίθετα, η βιοαιθανόλη παρουσιάζει τεχνικές δυσχέρειες όταν αναμιγνύεται με βενζίνη, οι σημαντικότερες των οποίων είναι ο διαχωρισμός παρουσία νερού υπό ψυχρές συνθήκες και η υψηλή τάση ατμών (RVΡ) ειδικά στις βενζίνες θερινών προδιαγραφών. Για το λόγο αυτό προκρίνεται η μετατροπή εντός των διυλιστηρίων της βιοαιθανόλης σε ΕΤΒΕ (Ethyl Tertiary Butyl Ether) και χρήση του τελευταίου ως συστατικό ανάμιξης στις βενζίνες, σε αντικατάσταση του ΜΤΒΕ (Methyl Tertiary Butyl Ether) που χρησιμοποιείται τώρα. Το ποσοστό ανάμιξης ΕΤΒΕ σε βενζίνη μπορεί να ανέλθει μέχρι 15% κατ” όγκο, ενώ για τη βιοαιθανόλη το ποσοστό αυτό ανέρχεται μόνο μέχρι 5% κατ’όγκο (όπως προβλέπει και ο υπό θέσπιση τεχνικός κανονισμός ΕΝ 228:2004).
– Η μετατροπή βιοαιθανόλης σε ΕΤΒΕ μπορεί να πραγματοποιηθεί και στις υπάρχουσες μονάδες παραγωγής ΜΤΒΕ των διυλιστηρίων μετά από ελάχιστες τροποποιήσεις αυτών. Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται ευρέως σε Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
– Οι καταναλώσεις καυσίμων κίνησης στην Ελλάδα για το έτος 2002 ανήλθαν σε 1.925.000 τόννους για το ντήζελ κίνησης και 3.492.000 τόννους για τη βενζίνη (2.572.000 τόννοι αμόλυβδη και 92.000 τόννοι LRΡ). Τα αντίστοιχα στοιχεία για το έτος 2003 δεν είναι διαθέσιμα ακόμη (αναμένονται τον Οκτώβριο 2004).
– Από ανάλυση παλινδρόμησης εκτιμήθηκαν οι καταναλώσεις ντήζελ κίνησης για την περίοδο 2005 – 2010, με βάση τις οποίες προέκυψε ότι η ποσότητα βιοντήζελ που απαιτείται για να καλύψει τον ενδεικτικό στόχο του 2% για το έτος 2005 ανέρχεται σε 47.000 τόννους, ενώ για το έτος 2010 και τον ενδεικτικό στόχο του 5.75% η αντίστοιχη ποσότητα ανέρχεται σε 148.000 τόννους.
– Δύο εργοστάσια παραγωγής βιοντήζελ κατασκευάζονται αυτή τη στιγμή στη χώρα, από τα οποία το ένα από την εταιρία ΕΛΒΥ Α.Ε. στο Κιλκίς με ετήσια δυναμικότητα 40.000 τόννους και εκτιμώμενη έναρξη παραγωγής τον Δεκέμβριο 2004 και το δεύτερο από την εταιρία ΕΛΙΝΟΙΛ Α.Ε. στο Βόλο με ίδια ετήσια δυναμικότητα και εκτιμώμενη έναρξη παραγωγής τον Μάιο 2005. Η κατασκευή και των δύο εργοστασίων χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα που αντλεί πόρους από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Επιπλέον και οι δύο μονάδες έχουν τη δυνατότητα να διπλασιάσουν τη δυναμικότητά τους εντός ενός έτους.
– Επίσης τρεις ακόμη εταιρίες έχουν εκφράσει, μέχρι στιγμής, ενδιαφέρον για την κατασκευή μονάδων παραγωγής βιοντήζελ χαμηλής-μέσης ετήσιας δυναμικότητας (10.000- 30.000 τόννους) σε διάφορα σημεία της χώρας, με εκτιμώμενη έναρξη παραγωγής το νωρίτερο τέλη 2005.
– Επιπροσθέτως, αναμένεται να γίνει και εισαγωγή μικρών ποσοτήτων βιοντήζελ (μέχρι 10.000 τόννους το 2005).
– Επισημαίνεται ότι το βιοντήζελ κίνησης που Θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα πρέπει να καλύπτει τις προδιαγραφές κατά ΕΝ 14214.
– Από ανάλυση παλινδρόμησης εκτιμήθηκαν οι καταναλώσεις βενζίνης για την περίοδο 2005 – 2010, με βάση τις οποίες προέκυψε ότι η ποσότητα βιοαιθανόλης που απαιτείται για την Ελλάδα για το έτος 2005 για να καλύψει τον ενδεικτικό στόχο του 2% ανέρχεται σε 120.000 τόννους, ενώ για το έτος 2010 και για τον αντίστοιχο ενδεικτικό στόχο του 5.75% ανέρχεται σε 390.000 τόννους.
– Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει παραγωγή ή εισαγωγή βιοαιθανόλης για χρήση ως καυσίμου μεταφορών, παρά μόνο για την παρασκευή αλκοολούχων ποτών. Πρόσφατα η εταιρία ΒΙΕΝ Α.Ε. εξέφρασε το ενδιαφέρον της να κατασκευάσει μονάδα παραγωγής βιοαιθανόλης για χρήση ως καυσίμου μεταφορών.
– Επισημαίνεται ότι δεν έχουν εκδοθεί ακόμη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Τυποποίησης (CΕΝ) προδιαγραφές για βιοαιθανόλη κίνησης, κάτι που αναμένεται να γίνει περί το τέλος του 2005.
– Επιπλέον, για αποφευχθούν απόπειρες νόθευσης της (κατά πάσα πιθανότητα αφορολόγητης) βιοαιθανόλης κίνησης με τη φθηνότερη χημικά παραγόμενη αιθανόλη, η διαφορά των οποίων είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθεί ειδικά σε μίγματα με βενζίνη, προκρίνεται η λύση της ιχνηθέτησης της βιοαιθανόλης με ΕΤΒΕ εντός των μονάδων παραγωγής της όπως εφαρμόζεται στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
– Αναφορικά με την παραγωγική διαδικασία σημειώνεται ότι το βιοντήζελ παράγεται μέσω εστεροποίησης από πρώτες ύλες φυτικά έλαια (αλλά και ζωικά λίπη) και μεθανόλη, από όπου παράγεται και γλυκερίνη ως παραπροϊόν ενώ η βιοαιθανόλη μέσω ζύμωσης από πρώτες ύλες φυτά πλούσια σε υδατάνθρακες.
– Μεγάλο μέρος των πρώτων υλών που χρησιμοποιούν οι δύο υπό κατασκευή μονάδες παραγωγής βιοντήζελ είναι εισαγόμενα λάδια (κυρίως κραμβέλαιο και σογιέλαιο), ενώ τα εγχώρια λάδια (κυρίως βαμβακέλαιο και χρησιμοποιημένα τηγανέλαια) έχουν μικρότερη συνεισφορά.
– Επισημαίνεται ότι στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει σημαντικό δυναμικό καλλιεργειών που μπορούν να διατεθούν για την παραγωγή βιοντήζελ όπου σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξουν το ηλιέλαιο και το βαμβακέλαιο καθώς και το κραμβέλαιο (όταν υπάρξει συστηματική εγχώρια καλλιέργεια της ελαιοκράμβης), ενώ το καπνέλαιο και το ντοματέλαιο αποτελούν πολλά υποσχόμενες εναλλακτικές πρώτες ύλες. Για τη βιοαιθανόλη σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει ο γλυκός σόργος που έχει υψηλότερη στρεμματική απόδοση σε βιοαιθανόλη από το ζαχαρότευτλο και από δοκιμαστικές καλλιέργειες δείχνει να ευδοκιμεί σε όλη τη χώρα.
– Το Γενικό Χημείο του Κράτους έχει ξεκινήσει τη διαδικασία ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο των αναγκαίων τεχνικών κανονισμών:
ΕΝ 590:2004 για το ντήζελ κίνησης,
ΕΝ 228:2004 για τις βενζίνες, καθώς και
ΕΝ 14214 για τις προδιαγραφές βιοντήζελ κίνησης,
που θα επιτρέψουν την κυκλοφορία των βιοκαυσίμων στην ελληνική αγορά καυσίμων κίνησης. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί πριν το τέλος του 2004.
– Όσον αφορά τη βιοαιθανόλη, το Γενικό Χημείο του Κράτους αναμένει την έκδοση των σχετικών προδιαγραφών από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Τυποποιήσεως περί το τέλος του 2005 πριν προχωρήσει στην θέσπιση αντίστοιχου τεχνικού κανονισμού. Ως εκ τούτου, η εισαγωγή της βιοαιθανόλης στην ελληνική αγορά Καυσίμων Κίνησης αναμένεται να ξεκινήσει το νωρίτερο εντός του 2006.
– Για την προώθηση της χρήσης των βιοκαυσίμων, είναι απαραίτητη, σε πρώτη φάση, η αποφορολόγηση τους, ώστε να καταστούν ανταγωνιστικά έναντι των ορυκτών καυσίμων, δεδομένου ότι έχουν διπλάσια τιμή ex factory (χωρίς να περιλαμβάνονται φόροι). Κατά συνέπεια διάφορα σενάρια ολικής ή μερικής αποφορολόγησης των βιοκαυσίμων πρέπει να εξετασθούν σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, βάσει των κατευθύνσεων της Οδηγίας 2003/96/ΕΚ, λαμβανομένης υπόψη και της τελικής τιμής καταναλωτή. Είναι αυτονόητο ότι στην οριστική υιοθέτηση της πολιτικής αποφορολόγησης των βιοκαυσίμων πρέπει να συνυπολογισθούν και οι περιβαλλοντικές, τεχνοοικονομικές, κοινωνικές και άλλες επιπτώσεις από την εφαρμογή των βιοκαυσίμων στη χώρα.
– Οι τελικές νομοθετικές ρυθμίσεις για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2003/30/ΕΚ στο εθνικό δίκαιο και τη θέσπιση μέτρων για την προώθηση της χρήσης βιοκαυσίμων στις μεταφορές (οι οποίες προτείνεται να συμπεριληφθούν στη σχεδιαζόμενη τροποποίηση του Ν.3054/2002) αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του φθινοπώρου 2004. Στη συνέχεια πρέπει να κοινοποιηθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μαζί με τους οριστικούς εθνικούς ενδεικτικούς στόχους για την πρώτη φάση εφαρμογής της Οδηγίας.
Αθήνα, Ιούλιος 2004
Πηγή. www.ypan.gr
